Als ik aan mijn vrienden vertel waarom onze kerk Oud-Katholiek heet, zeg ik vaak: Wij oriënteren ons op de Oude, of Vroege Kerk van de eerste paar eeuwen.
Maar wat weet ik van die Vroege Kerk?
Heel weinig.
Maar, geen nood, er zijn genoeg mensen die er veel over weten; het is dus een kwestie van de informatie ophalen. In dit geval bij Peter-Ben Smit, onder andere professor in het Nieuwe Testament en in de Interculturele Theologie.
Mijn invalshoek was de vraag hoe er in de eerste eeuwen in de bijbel en de kerk omgegaan werd met ongrijpbare boze machten (demonen). In de loop van het gesprek bleek dat onze cultuur kan leren van andere culturen en dus ook van de andere cultuur van de Vroege Kerk, juist in deze verkiezingstijd.
In overleg met Peter-Ben besloot ik het gesprek -dat plaatsvond op 10 maart- in wekelijkse delen als een soort vervolgverhaal op de website aan te bieden en dan te beginnen bij de actualiteit en vanuit de gedachte dat onze cultuur toch wel heel anders is dan die van de Vroege Kerk, die eerder Niet-Westers te noemen is.
Onze samenleving bekijken met religieuze ogen is iets anders dan op zoek gaan naar de religieuze stromingen waartoe mensen zich wel of niet rekenen. Het is meer een kwestie van patronen zien in processen en gedrag dat in onze samenleving als “niet speciaal religieus, maar gewoon” wordt gezien.
Veel politici omzeilen de vraag wat we nu aan moeten met angst voor ongrijpbare macht zoals “discriminatie”, of “De Islam”, of “De Boze Witte Man” door zich te presenteren als iemand die zich in alle nuchterheid aan de feiten houdt. Maar juist daardoor ontstaat een religieus patroon: Vertrouw me!
Het heeft zin om dit soort religieuze patronen te herkennen en eventueel te vergelijken met patronen uit andere culturen die we veel gemakkelijker als religieus duiden. We zouden, kijkend naar hoe bijvoorbeeld in een andere cultuur, maar ook in de Vroege Kerk met demonen werd omgegaan scherper kunnen zien welke ongrijpbare machten hun werking hebben in onze maatschappij.