De feestdag van de geboorte van de H. Johannes de Doper wordt traditiegetrouw gevierd op 24 juni, een half jaar voor de viering van de geboorte van Jezus. Daarmee wordt ook direct de band duidelijk die beiden met elkaar hebben: Johannes gaat voor Jezus uit en kondigt hem aan: ‘Zie, het Lam Gods, dat wegneemt de zonden der wereld.’ (Joh. 1,29).
De evangelisten vertellen, dat Johannes doopte bij de Jordaan. Hij riep mensen op zich te bekeren van hun slechte levenswandel en zich aldus voor te bereiden op het komende oordeel. Dat oordeel zou aanbreken met de komst van de Messias, die Johannes aankondigde: ‘Na mij komt iemand die sterker is dan ik en wiens schoenriem ik, als ik me neerbuig, niet waard ben los te maken. Ik hebt u gedoopt met water, maar hij zal u dopen met de heilige Geest.’ (Marcus 1, 7-8). Johannes’ oproep gaat gepaard met stevige kritiek op boosdoeners en machthebbers, zo zeer dat koning Herodes hem laat oppakken en uiteindelijk in de gevangenis laat ombrengen.
Ook Jezus laat zich door Johannes dopen. Zijn prediking en levensloop vertonen een zekere gelijkenis met zijn voorganger. Maar waar de evangelisten Johannes schilderen als de laatste van de oudtestamentische profeten, met name ook door de geboorte uit zijn hoogbejaarde ouders Zacharia en Elisabeth, verkondigen zij dat Jezus de Messias is. In hem, in zijn leven, dood en verrijzenis tekent zich het aangekondigde oordeel af: alle machten overwint hij in de openbaarmaking van Gods koningschap, in zijn genezingswerk en ten laatste in zijn opstanding uit de dood.
Zoals Johannes Jezus verwachtte en aanwees, zo leeft de kerk uit de verwachting van de voltooiing van Gods koninkrijk dat in Jezus is aangebroken. Zij viert Johannes’ geboorte als teken van Gods niet aflatende zorg voor zijn wereld.
Dick Schoon
Schilderij: Johannes de Doper door Leonardo da Vinci