Enkele straten onder het Museumplein staat in de parmantige Ruysdaelstraat de mooie kerk van de Oud-Katholieken te stralen in de zon. Zoals het hoort staat de dominee keurig voor de ingang om de mensen te verwelkomen.
Rond de vijftig mensen zitten verspreid over alle kerkbanken klaar. Allen zondags gekleed, ook de tien jonge bezoekers. Van een man ontvang ik twee boeken en een mini-liturgie. Beide boeken bevatten maar liefst 4 gevlochten bladaanwijzers. Mij zullen ze niet kwijtraken deze dienst; driftig bereid ik me voor door bij de eerste 8 liederen op de liturgie de bladwijzer alvast klaar te leggen. Als de bel gaat, leg ik net op tijd de laatste bladwijzer op de juiste pagina.
De jonge dominee komt – geflankeerd door twee diaken – door de zijdeur ten tonele en brengt direct een wierookdamp met zich mee. Het openingslied wordt door het orgel inngezet. Uit volle borst wil ik aan de eerste regel beginnen, maar merk dat ik niet het juiste lied voor me heb. Wel heb ik jou daar! Hoe is het mogelijk dat ik met zo’n secure voorbereiding toch nog de mist in ben gegaan? Wat blijkt: de ene keer wordt op de liturgie het liednummer vermeld en de andere keer de bladzijde. Mijn hele planning in de soep.
Na het lied volgt de schuldbelijdenis. We zijn zondig en dat zullen we altijd blijven ook. Die kan ik alvast in mijn zak steken. Daarvan bijkomend, hoor ik voor wie er gebeden wordt, in de vorm van het Kyriegebed. Na enkele liederen begint me op te vallen dat de melodielijnen afwijken van wat ik gewend ben. Er schijnt gebruik gemaakt te worden van de Gregoriaanse zangstijl. Het voelt wat natuurlijker aan, alsof er niet zo drammerig getracht is alles op de hele noot uit te laten komen. De liederen worden vergezeld door een orgel en enkele zangeressen die verdekt naast het orgel staan opgesteld. En ook hier durf ik te zeggen dat het om een juweel van een instrument gaat. Het geluid produceert diepliggende aardse tonen die je bij je strot grijpen. Zo geeft een lied me het gevoel alsof ik ben belandt in de sleutelscene van een uiterst dramatische Lars von Trier film waar iemand zijn/haar tragisch lot tegemoet gaat. Schitterend.
We krijgen twee schriftlezingen voorgelezen, alvorens de dominee de verhoogde preekgestoelte bestijgt. De preek gaat over de woorden van Jezus “Ik ben de weg, de waarheid en het leven”. Helaas leest de jongeman de tekst van a tot z voor en maakt daarbij regelmatig een intonatiefout waarna hij die zin herhaalt. Het maakt het ongemakkelijk om te volgen. Er wordt gezegd dat je een Goddelijke taak vervult wanneer je meehelpt aan de dienst – ook als je enkel de koffie inschenkt. Verder wordt er op zeer algemene Bijbelse wijze ingegaan op de betekenis van Jezus’ zijn uitspraak. Wat ik ermee aanmoet weet ik niet precies. Maar ik kan me voorstellen dat het voor vaste kerkgangers een steuntje in de rug kan geven voor de komende week.
Na nog wat liederen is de eucharistie aan de beurt. Even heb ik het gevoel dat enkelen dit moment aangrijpen om er tussenuit te knijpen. Dit blijkt mee te vallen. Ze lopen enkel achterom om zodoende een rij te vormen. Na de wijding van de hosties mogen de mensen namelijk naar het altaar lopen om aldaar te knielen. Als ik ernaartoe wil lopen, is er echter geen plek meer over! Als een buitengesloten schooljongetje tijdens gym, wacht ik af hoe het ritueel zich voltrekt. De geknielde rij krijgt de hostie uitgereikt en mag deze zelf dopen in de wijn. Onderwijl worden enkele woorden door de dominee uitgesproken. Als de hele rij aan de beurt is geweest, staan ze na de zegen van de dominee op en kunnen de volgende deelnemers plaatsnemen. Het heeft wel wat intiems. Zo samen alleen in stilte.
De dienst wordt afgesloten met nog meer liederen. Direct daarna vraagt de man voor me vriendelijk of ik zin heb om ook koffie te drinken. Het geeft net dat zetje om je over de streep te trekken en nog even te blijven. In de koffiekamer praat ik met drie mensen. Wat me opvalt is dat twee daarvan geen Nederlands spreken. Ze kwamen bij de kerk terecht omdat ze zelf van oud-katholieke afkomst zijn. Ze zeggen het niet erg te vinden dat ze niet alles kunnen volgen. De sfeer is zo mooi dat ze deze nergens anders terugvinden. Dit aspect weegt zelfs zo zwaar, dat ze geen behoefte hebben aan de Engelse diensten die in de st. Nicolaaskerk plaatsvinden. De sfeer is ook de reden voor een dame uit Weesp om wekelijks de tocht naar Amsterdam te maken.
Voor mensen die veel waarde hechten aan een vast ritueelpatroon, met mooie liederen en tijd voor bezinning, zal deze kerk uitkomst bieden. Daarentegen lijkt het me wel moeilijk acclimatiseren. De vraag is of nieuwelingen de moeite nemen om te wennen aan de gang van zaken. Zo moet je aardig ingestudeerd zijn om gebeden mee te kunnen reciteren, wat regelmatig gebeurt. Bovendien wordt er tijdens de(ze) preek geen enkele referentie gelegd met het heden, waardoor je behoorlijk Bijbelvast zijn om ten volste de boodschap te kunnen begrijpen.
Score
Gastvrijheid: 9. Dik in orde. Men is open en vriendelijk zonder iets te willen opdringen.
Liederen: 8. Vooral het orgel maakt indruk. Ook de liederen zijn erg mooi, met een meerwaarde van de zangeressen hoog bovenin de kerk. Zorg er wel voor dat je goed op de liturgie kijkt of het een paginanummer betreft of niet!
Internet: 7. De informatie die je zoekt is er over het algemeen te vinden, zij het wat lastig. Volgens de site zou de dienst pas om half 12 afgelopen zijn, dit bleek echter al om 11 uur het geval. Daarnaast is er een aparte pagina die antwoord zou moeten geven op de vraag wat een pastoor zoal doet. Maar wat krijg je voor je kiezen? Een blanco pagina. Ai. Misschien hielden ze rekening met Het einde der tijden die afgelopen zaterdag had moeten plaatsvinden.
Preek: 4. Een compleet voorgelezen preek kan bijna per definitie geen sensatie teweegbrengen. En als die enkel ingaat op Bijbelse termen waar de nog niet zo christelijk ingestudeerde medemens niet goed mee overweg kan; heb je de leek niet tuk. Geen nood. Andere elementen in de dienst kunnen ertoe bijdragen dat deze leek nog een poging zal wagen.