“Wat maakt religieuze gebouwen heilig?” was de centrale vraag van het symposium “Sacrale stenen.” Religiewetenschappers, antropologen, theologen, geestelijken, en erfgoeddeskundigen bogen zich erover in Amsterdam en gingen in gesprek met elkaar en het publiek in de oud-katholieke kerk aan de Ruysdaelstraat. Zoals ieder goed symposium riep de bijeenkomst nog meer vragen op dat het beantwoordde en maakte het nieuwsgierig naar meer. Zo benadrukte rabbijn Marianne van Praag de spanning tussen kiezen voor mensen of kiezen voor gebouwen – terwijl mensen ook gebouwen nodig hebben en deze voor mensen een bijzondere betekenis kunnen krijgen. Antropoloog Oskar Verkaaik schetste hoe ontwerpers van religieuze gebouwen omgaan met de vraag of ze “conventioneel” willen bouwen en aanleunen tegen de vormentaal van de maatschappij of juist “iconisch,” opvallend. Ook ds Hans Uytenbogaardt, protestants liturgiewetenschapper, liet deze vraag in zijn bijdrage naar voren komen. De vraag naar wat heilig is en wat heilig maakt stond centraal in de statements van dr Mattijs Ploeger en dr Mohamed Ajouaou die zich vanuit christelijk en islamitisch theologisch standpunt afvroegen wie er nu heilig is (God) en hoe mensen en gebouwen in afgeleide zin heilig zijn. Dit leidt tot de paradox dat heilige gebouwen tegelijkertijd niet heilig zijn (want alleen God is heilig) en toch wel heilig zijn (want Gods heiligheid woont in mensen en hun gebouwen). Erfgoeddeskundige Mirjam Blott schetste in haar bijdrage de dilemma’s die spelen rondom het behoud van religieus erfgoed en benadrukte het belang van een maatschappelijk draagvlak hiervoor. Birgit Meyer, één van de meeste vooraanstaande religiewetenschapers van Nederland, sloot de dag af met een reflectie op de opgeroepen vragen, onder meer vroeg ze zich af wat er nu toe leidt dat opvattingen over heiligheid zich in de loop van de geschiedenis ontwikkelen en hoe ontwikkelingen zoals ontkerkelijking nopen tot een theologie van het gebouw. Stof voor verder gesprek en onderzoek, leek het haar.
Het symposium werd georganiseerd door het project Iconic Religion (UU, HERA; prof. Birgit Meyer, dr. Daan Beekers), de bijzondere leerstoel “Oude katholieke Kerkstructuren” (UU, vanwege het Oud-Katholiek Seminarie; prof. Peter-Ben Smit), Clue+ (onderzoeksinstituut, Vrije Universiteit Amsterdam), en de oud-katholieke parochie Amsterdam. Wie zich verder wil verdiepen in heilige plaatsen kan dit ook doen op de tentoonstelling “The Urban Sacred” (Ignatiushuis, Beulingstraat 11, Amsterdam).